SCHRIJFTIP: Genderbewust schrijven

Naarmate er meer aandacht is voor (gender)diversiteit, groeit ook de behoefte aan taal die daar rekening mee houdt. Hoe kun je je lezers aanschrijven op een manier dat iedereen zich in je tekst herkent en niemand zich buitengesloten voelt? In deze Schrijftip gaan we daarop in.

Is genderbewust schrijven moeilijk?

Genderbewust schrijven is niet moeilijk, maar het vraagt wel aandacht. In de Nederlandse taal komen namelijk veel mannelijke vormen voor. Wie daar niet bij stilstaat, gebruikt waarschijnlijk automatisch een mannelijke vorm. Kijk maar naar deze voorbeelden:

• De lezer wil dat je hem neutraal aanspreekt.
• De student moet zijn inschrijving voltooien.
• De chauffeur vraagt of hij moet wachten.

Genderbewust vraagt, de naam zegt het al, het bewustzijn om niet automatisch voor deze vormen te kiezen.

Grammaticaal neutraal

Veel woorden zijn in het Nederlands grammaticaal mannelijk. Dat zag je in de voorbeelden (lezer, student, chauffeur) en die rij is eindeloos aan te vullen (politieagent, directeur, leraar, enzovoort). Er bestaat van deze woorden wel een vrouwelijke versie: lezeres, studente, chauffeuse, politieagente, directrice, lerares, enzovoort. Die is minder gangbaar en wordt daardoor als afwijkend ervaren, wat voor het gevoel (onnodig) veel nadruk legt op het feit dat het om een vrouw gaat. Beter zijn daarom de grammaticaal neutrale termen: studerende, bestuurder, directielid, leerkracht, enzovoort.

Persoonlijk voornaamwoord

Bekend zijn natuurlijk de mannelijke persoonlijk voornaamwoorden hij/hem/zijn en de vrouwelijke zij/haar/haar. Ook hier kun je kiezen voor een neutrale variant: die/diens/diegene.

Neutrale variant van het persoonlijk voornaamwoord:

• Peter heeft zich ingeschreven. Hij wil overleggen over zijn cursusdata.
• Amina heeft zich ingeschreven. Zij wil overleggen over haar cursusdata.
• Kim heeft zich ingeschreven. Die wil overleggen over diens cursusdata.

Meervoud kan natuurlijk ook: ze/hen of hun.

De aanhef

Welke aanhef kun je gebruiken? Dat hangt af van enkele factoren:

• Is de aanhef formeel of informeel?
• Schrijf je aan een individu of aan een groep?
• Weet je hoe de lezer aangesproken wil worden?

Voor alle situaties is er een eenvoudige oplossing. Ook hier geldt dat bewustwording de belangrijke eerste stap is.

Verschillende mogelijkheden voor een genderbewuste aanhef:

• Beste Kim,
• Beste Kim Jansen,
• Geachte Kim Jansen,
• Beste lezer,
• Geachte geadresseerde,
• Geachte relatie,
• Beste bestuurgenoten,
• Dag allemaal,
• Ha allen,

Meer genderbewust

Over genderbewust schrijven valt natuurlijk nog meer te zeggen. Welke woorden kun je bijvoorbeeld beter vermijden, omdat lezers die mogelijk als pijnlijk of discriminerend ervaren? Welke verwijswoorden gebruik je als je niet zeker weet hoe de lezer aangesproken wil worden?
Deze onderwerpen komen onder andere aan bod op https://zakelijkschrijven.nl/kenniscentrum/ 

Dit gastblog is geschreven door: 
Zakelijk Schrijven